اصطلاح تجارت الکترونیک (eCommerce) و یا تجارت اینترنتی به معنای خرید و فروش محصولات و خدمات و انجام تراکنش‌های مالی آن‌ها با استفاده از اینترنت است. تجارت الکترونیک مجموعه‌ گسترده‌ای از داده‌ها، سیستم‌ها و ابزارها را در اختیار فروشندگان و خریداران قرار می‌دهد. امروزه اغلب کسب‌وکارهایی که فعالیت آنلاین دارند، از یک پلتفرم و یا فروشگاه آنلاین برای انجام فعالیت‌های تجارت الکترونیک و بازاریابی استفاده می‌کنند تا تسلط بیشتری بر تأمین و پشتیبانی از مشتریان خود داشته باشند. به گزارش eMarketer در سال 2022 فروش جهانی در حوزه تجارت الکترونیک (خرده‌فروشی) برای اولین بار از مرز پنج تریلیون دلار خواهد گذشت. این میزان برابر با یک پنجم کل مقدار خرده‌فروشی در سراسر جهان است. همچنین تا سال 2025 علی‌رغم کاهش سرعت رشد این بازار، این میزان به هفت تریلیون دلار خواهد رسید.

تاریخچه تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک در دهه 60 میلادی آغاز شد، هنگامی که کسب‌وکارها برای به اشتراک گذاری اسناد تجاری با شرکت‌های دیگر به تبادل الکترونیکی داده‌ها (EDI) روی آوردند. در 1979 سازمان ملی استاندارد آمریکا، استاندارد رسمی تبادل الکترونیک داده‌ها را با نام ASC X12 تعیین کرد. پس از آن که در دهه 80 تبادل الکترونیکی اسناد میان کاربران رواج بیشتری پیدا کرد، ظهور فروشگاه‌های eBay و Amazon در دهه 90 انقلابی در صنعت تجارت الکترونیک صورت داد.

در 1994 جف بزوس آمازون را تأسیس کرد. یک کتابفروشی اینترنتی که در ابتدای کار خود بیش از یک میلیون کتاب مختلف را عرضه کرد. آمازون در نهایت به پرطرفدارترین فروشگاه اینترنتی جهان تبدیل شد که انواع بی‌شماری از محصولات را می‌فروشد.

در اواسط دهه 90 و اوایل 2000، مردم با خرید رایانه‌های شخصی راه را برای رشد تجارت الکترونیک هموار کردند. در اواسط دهه 90 میلادی هنوز درگاه‌های پرداخت آنلاین وجود نداشتند؛ به همین دلیل شرکت‌ها برای تراکنش‌های مالی خود از چک استفاده می‌کردند. با تأسیس PayPal در دسامبر 1998، رواج کارت‌های اعتباری تجربه خرید را برای مشتریان ساده کرد. پس از سال 2000 با به میان آمدن شاپیفای، ای‌بی، وردپرس و پلتفرم‌های دیگر، کسب‌وکارها دیگر برای تأسیس فروشگاه آنلاین خود به تخصص ویژه‌ای احتیاج نداشتد؛ در نتیجه امروزه هر کسی که به یک رایانه متصل به اینترنت دسترسی داشته باشد، با اندک سرمایه‌ای می‌تواند به‌راحتی یک فروشگاه آنلاین تجارت الکترونیک راه‌اندازی کند.

همه‌گیری ویروس کرونا در 2020 تجارت الکترونیک را با رشد قابل توجهی روبرو کرد. علاوه بر فرصت‌های شغلی ایجاد شده، قرنطینه و محدودیت‌های رفت‌وآمد موجب شد بازار ای‌کامرس در نیمه دوم سال 2020 رشد 16.4 درصدی داشته باشد.

رخدادهای کلیدی تجارت الکترونیک

1969: تأسیس CompuServe

1979: ابداع خرید الکترونیکی توسط مایکل آلدریچ

1989: راه‌اندازی Boston Computer Exchange اولین شرکت تجارت الکترونیکی در جهان

1992: تأسیس Book Stacks Unlimited اولین مارکت پلیس آنلاین کتاب

1994: راه‌اندازی جستجوگر وب پرطرفدار Netscape

1995: تأسیس فروشگاه آمازون

1998: تأسیس PayPal به عنوان یک سیستم پرداخت تجارت الکترونیک

1999: تأسیس شرکت علی‌بابا

2000: ارائه ابزار تبلیغات آنلاین Google AdWords توسط گوگل

2004: تأسیس شاپیفای

2005: ارائه سرویس Amazon Prime توسط آمازون و تأسیس شرکت Etsy

2009: تأسیس BigCommerce

2011: ارائه سرویس پرداخت دیجیتال Google Wallet، ارائه سرویس Sponsored Stories توسط فیسبوک به عنوان ابزار تبلیغات، تأسیس Stripe

2014: ارائه سیستم پرداخت موبایلی Apple Pay و تأسیس Jet.com

2017: آغاز خدمات فروشگاهی اینستاگرام

2020: رشد جهانی تجارت الکترونیک در اثر همه‌گیری ویروس کرونا

مفاهیم تجارت الکترونیک (eCommerce)

نیروی محرک تجارت الکترونیک اینترنت است. مشتریان با ورود به یک فروشگاه آنلاین از طریق دستگاه خود در میان انواع محصولات و خدمات جستجو می‌کنند. جستجوگر وب مشتریان به صورت پیوسته با سرور میزبان وب‌سایت فروشگاه در تعامل است. داده‌های مرتبط با سفارشات به یک رایانه مرکزی (مدیریت سفارشات) و سپس به پایگاه داده موجودی انبار فرستاده می‌شود. درگاه‌های بانکی و اپلیکیشن‌های پرداخت مانند PayPal اطلاعات تراکنش‌ها را مدیریت می‌کنند. در نهایت داده‌ها به سیستم مدیریت سفارشات بازگردانده می‌شوند. این فرآیند تضمین می‌کند موجودی انبار با سرمایه مشتریان تطابق داشته باشد. پس از صحت‌سنجی سفارش، سیستم مدیریت سفارشات پیام تأیید سفارش را به سرور وب فروشگاه ارسال می‌کند. سپس داده‌های سفارش به انبار یا مرکز پردازش سفارشات ارسال می‌شود. در این مرحله سفارشات فیزیکی و یا دیجیتالی به مشتری ارسال خواهد شد.

انواع مدل‌های تجارت الکترونیک

شرکت‌های تجارت الکترونیک بسته به نوع محصولات، خدمات و تشکل سازمانی خود به شیوه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین مدل‌های تجاری این شرکت‌ها عبارت‌اند از:

  • مدل بنگاه به مشتری (B2C): کسب‌وکارهای B2C محصولات یا خدمات خود را به‌جای شرکت‌ها و فروشگاه‌های واسطه‌ی دیگر به مصرف‌کننده نهایی می‌فروشند. این مدل تجاری می‌تواند برای فروش محصولات (مانند یک فروشگاه محصولات ورزشی) یا خدمات (مانند شرکت‌های کاریابی) مورد استفاده قرار گیرد. این رایج‌ترین مدل تجارت الکترونیک است و اغلب مردم تجارت الکترونیک را به این شکل تصور می‌کنند.
  • مدل بنگاه به بنگاه (B2B): کسب‌وکارهای این مدل نیز مشابه B2C می‌توانند محصولات را به یک کاربر بفروشند، اما ممکن است این کاربر به جای یک مصرف‌کننده شرکتی دیگر باشد. شرکت‌های B2B معمولاً حجم تراکنش بالا، جزئیات تخصصی بیشتر و زمان انتظار طولانی‌تری دارند. همچنین شرکت سفارش‌دهنده ممکن است سفارش خود را به‌صورت متناوب تعیین کند.
  • بنگاه به دولت (B2G یا B2A):  برخی از سازمان‌ها و آژانس‌های دولتی از کالاها و خدمات پیمانکاری شرکت‌های خصوصی بهره می‌برند. شرکت‌های B2G مشابه مدل B2B محصولات یا خدمات خود را به شرکتی دیگر (در اینجا دولت) ارائه می‌کنند. گاهی این شرکت‌ها سفارشات دولت را در قالب پروژه‌های بخصوص با نیازمندی‌های مورد نیاز آن بخش دولتی تحویل می‌دهند. گاهی ممکن است یک شرکت B2G در یک قرارداد مورد تملک دولت قرار بگیرد.
  • مشتری به مشتری (C2C): شرکت‌های ثبت شده تنها واحدهایی نیستند که می‌توانند محصولات یا خدمات خود را بفروشند. پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی مانند مارکت پلیس‌ها می‌توانند مصرف‌کنندگان را به مصرف‌کنندگان دیگر متصل کنند و از این راه، کالا یا خدمات خود را به یکدیگر عرضه کنند. پیشرفت فناوری مصرف‌کنندگان را قادر ساخته تا بدون نیاز به مداخله شرکت‌های دیگر محصولات یا خدمات خود را خرید و فروش کنند.
  • مشتری به بنگاه (C2B): پلترفرم‌های مدرن امروزی موجب سادگی ارتباط مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها شده‌اند؛ بخصوص در موارد مربوط به قراردادهای کوتاه‌مدت و فرصت‌های کاری فریلنسری. در این مدل تجارت الکترونیک،‌ مصرف‌کنندگان مانند فریلنسرها با شرکت‌ها ارتباط پیدا می‌کنند و از خدمات قیمت‌گذاری، برنامه‌ریزی و استخدام بهره‌مند می‌شوند.
  • مشتری به دولت (C2G یا C2A): در این مدل نه چندان سنتی، مصرف‌کنندگان به واسطه یک بستر C2G با ادارات، آژانس‌ها و دولت‌ها تعامل برقرار می‌کنند. این نوع مشارکت معمولاً‌ به صورت ارائه خدمات و محصولات نیست، بلکه به معنای تراکنش تعهدات شهروندی است. به‌طور مثال سامانه‌های پرداخت جریمه‌های خودرو، مالیات و اخذ رأی نمونه‌هایی از خدمات C2G هستند.

مزایای ای-کامرس (eCommerce)

  • دسترسی شبانه‌روزی: اگرچه گاهی سایت‌های تجارت الکترونیک به دلایل فنی از دسترس خارج می‌شوند، اما به‌طور معمول شبانه‌روز و هفت روز هفته فعالیت و کسب درآمد می‌کنند. در مقابل کسب‌وکارهای سنتی معمولاً بخش محدودی از شبانه روز را به فعالیت اختصاص می‌دهند.
  • سرعت دسترسی: مشتریان فروشگاه‌های اینترنتی با ترافیک و شلوغی فروشگاه مواجه نمی‌شوند. سرعت وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک به پهنای باند و محدودیت‌های دستگاه مشتری و وب‌سایت بستگی دارد. سبد خرید کالاها در چشم به هم زدنی پر و خالی می‌شوند و فرآیند خرید و تراکنش‌های مالی تنها با چند کلیک انجام می‌شوند.
  • دسترسی گسترده: بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی در مقایسه با رقبای سنتی (خشت و گلی) محصولات گسترده‌تری را ارائه می‌کنند. مشتریان می‌توانند در میان فهرست‌‌های کالاها یا خدمات برندهای مختلف جستجو و از میان آن‌ها انتخاب کنند.
  • دسترسی ساده: مشتریان یک فروشگاه فیزیکی ممکن است ساعت‌ها به دنبال محصول موردنظر خود بگردند. بازدیدکنندگان وب‌سایت‌ها تنها با چند کلیک در میان دسته‌بندی‌های مختلف کالاها یا خدمات جستجو می‌کنند و به صورت آنی محصول موردنظر خود را می‌یابند.
  • دسترسی بین‌المللی: فروشگاه‌های سنتی خشت و گلی تنها به مشتریانی می‌فروشند که به فروشگاه فیزیکی آن‌ها مراجعه کنند. با تجارت الکترونیک، هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد مشتری بالقوه محصوب می‌شود. 
  • هزینه پایین: کسب‌وکارهایی که کاملاً بر تجارت الکترونیک بنا شده باشند از هزینه‌های راه‌اندازی و اداره یک فروشگاه فیزیکی (مانند اجاره بها، انبارداری و صندوق) در امان هستند. اما ممکن است هزینه‌های ارسال و انبارداری وجود داشته باشد.
  • شخصی‌سازی و پیشنهاد محصولات: وب‌سایت‌های ای-کامرس می‌توانند سوابق جستجو و سفارشات هر کاربر را ره‌گیری و از داده‌های آن برای پیشنهادات تبلیغاتی شخصی‌سازی شده استفاده کنند و درمورد جامعه هدف هر محصول اطلاعات مفیدی کسب کنند.  

معایب ای-کامرس (eCommerce)

  • محدودیت خدمات مشتریان: در فروشگاه‌های فیزیکی، اگر مشتریان با مشکلی روبرو شوند یا سوالی داشته باشند، می‌توانند از یکی از کارکنان، صندوقدار و یا مدیر فروشگاه کمک بخواهند. اما خدمات مشتریان یک فروشگاه اینترنتی ممکن است محدودتر باشد. خدمات پشتیبانی در ساعات مشخص و یا گزینه‌های محدود برای پشتیبانی ممکن است پاسخگویی به برخی سوالات مشخص را دشوار کنند.
  • محدودیت در تجربه محصولات: اگرچه دیدن تصاویر محصولات در وب‌سایت فروشگاه می‌تواند تا حدی اطلاعات مفیدی به مشتریان بدهد، اما تفاوت زیادی با مشاهده و لمس یک کالا در قفسه‌های یک فروشگاه دارد. مثلاً امتحان کردن یک ساز و یا پرو کردن یک لباس، اطلاعات دقیق‌تری به مشتری می‌دهد. بسیار پیش می‌آید که مشتریان یک فروشگاه اینترنتی از محصول دریافتی خود رضایت نداشته باشند. در این صورت در برخی موارد ممکن است مجبور شوند به خرج خودشان کالای خریداری‌شده را به فروشنده ارسال کنند.
  • زمان انتظار: در یک فروشگاه، مشتریان می‌توانند پس از خرید، کالاهای خود را مستقیم به خانه ببرند. اما در فروشگاه‌های اینترنتی مجبورند گاهی روزها منتظر بمانند تا سفارش برای آن‌ها ارسال شود. هرچند روش‌های ارسال کالا به مرور سرعت بیشتری پیدا می‌کنند اما همچنان آنی نیستند.
  • امنیت: یک هکر ماهر می‌تواند یک فروشگاه اینترنتی جعلی طراحی کند، با فروش محصولات غیرواقعی کلاهبرداری کند و حتی اطلاعات کارت بانکی کاربران را سرقت کند. حتی در فروشگاه‌های اینترنتی واقعی و دارای مجوز نیز ممکن است ریسک لو رفتن اطلاعات کارت بانکی وجود داشته باشد. هک شدن وب‌سایت فروشگاه و به سرقت رفتن داده‌های خصوصی مشتریان ضربه زیادی به اعتبار آن فروشگاه وارد می‌کند.

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک به زبان ساده به‌معنای معنای خرید و فروش اینترنتی است که انواع مختلفی مانند B2B، B2C، C2C و... دارد. اما منظور از پلتفرم تجارت الکترونیک یک بستر نرم‌افزاری است که فعالیت‌های تجاری فروشنده و خریدار را ممکن می‌سازد. در واقع یک مصرف‌کننده باید بتواند از یک پلتفرم تجارت الکترونیک استفاده کند تا بتواند در میان محصولات موجود جستجو کند و در نهایت، سبد خرید خود را نهایی کند. 

انواع پلتفرم‌های تجارت الکترونیک

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند. پلتفرم‌های SaaS (خدمات نرم‌افزاری)، پلتفرم‌های PaaS (خدمات ابری) و پلتفرم‌ها خدمات درون‌سازمانی. پلتفرم‌های SaaS و PaaS فعالیت‌های تجارت الکترونیک را از طریق اینترنت اجرا می‌کنند. پلتفرم‌های SaaS مانند Shopify تنها خدمات نرم‌افزاری ارائه می‌دهند. اگر خدمات سخت‌افزاری را نیز ارائه کنند به پلتفرم PaaS تبدیل می‌شوند. پلتفرم‌های تجارت الکترونیک درون‌سازمانی توسط فروشگاه میزبانی می‌شوند و مدیریت آن‌ها به جای آن که به یک شرکت اینترنتی واسطه سپرده شود، بر عهده بخش IT شرکت است. پلتفرم‌های PaaS و SaaS بیشتر مناسب شرکت‌های کوچک و استارتاپ‌های تجارت الکترونیک هستند. این پلتفرم‌ها زیرساخت و پشتیبانی تخصصی موردنیاز برای اداره فروشگاه اینترنتی را فراهم می‌کنند و معمولاً کارمزد ماهانه و به‌ازای هر سفارش دریافت می‌کنند. پلتفرم‌های درون‌سازمانی قدرت کنترل بیشتری برای اداره وب‌سایت فروشگاه به شرکت‌ها می‌دهند و نیز فروشگاه را طبق سفارش شرکت طراحی می‌کنند. مشهورترین پلتفرم‌های فروشگاه‌ساز در جهان Shopify، WooCommerce، Magento و BigCommerce هستند که برای شرکت‌های کوچک و بزرگ خدمات فروشگاهی ارائه می‌کنند. پلتفرم WooCommerce با پلاگین وردپرس رایگان خود محبوبیت زیادی در ایران پیدا کرده است. 

تفاوت میان تجارت الکترونیک و مارکت پلیس

تفاوت اصلی میان مارکت پلیس و وب‌سایت فروشگاهی در این است که مارکت‌پلیس‌ها محصولات خود را از فروشندگان مختلف تأمین می‌کنند، اما یک وب‌سایت تجارت الکترونیک محصولات خود را تنها از یک فروشنده به مشتریان عرضه می‌کند. 

وضعیت تجارت الکترونیک در ایران

امروزه تجارت الکترونیک یکی از مولفه‌های اصلی اقتصاد در جهان است. آغاز همه‌گیری ویروس کرونا در سال 2020 تمامی ابعاد زندگی مردم جهان را تحت تأثیر خود قرار داد که تجارت الکترونیک نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. بر اساس آمار جهانی، ارزش مالی تجارت الکترونیکی در جهان در سال 2020 در مقایسه با سال گذشته رشد 17 درصدی داشته که برابر با 4.13 تریلیون دلار است. بر اساس آمار اعلام‌شده توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) در سال 2020 همزمان با شیوع ویروس کرونا، در بسیاری از کشورها خریدهای صورت گرفته در حوزه تجارت الکترونیک، از کالاهای لوکس به سمت خرید نیازمندی‌های عادی روزمره سوق داده شده که طیف بیشتری از افراد را شامل می‌شود.

نمودار تغییرات تعداد واحدهای تجارت الکترونیک دارای اینماد فعال

تجارت الکترونیک در کشور ما ایران نیز در سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است. به گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) در سال 2019 رتبه ایران در حوزه تجارت الکترونیک به 42 رسید که نسبت به سال قبل هفت پله ارتقا داشته است. با این وجود سهم درآمد ایران از تجارت الکترونیک در منطقه تنها 7 درصد است. بنا بر آخرین گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران در سال 99 (منتشر شده در تیرماه 1400) در حوزه زیرساخت تجارت الکترونیکی، ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند (معادل نسبت تعداد کاربران اینترنت با سرعت بالای 256 کیلوبایت بر ثانیه به کل جمعیت کشور) به 112.4 درصد رسیده که در مقایسه با سال قبل 20 درصد رشد داشته است. همچنین ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند نیز با 28 درصد رشد، به 69 درصد رسیده است.

ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی 1097 هزار میلیارد تومان بوده که رشد 159 درصدی را نشان می‌دهد. ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیک نیز 154 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل 78 درصد رشد داشته است. به طور میانگین، مبلغ هر خرید الکترونیک 347 هزار تومان برآورد شده که 24 درصد بیشتر از سال قبل است.

بنا بر داده‌های جمع‌آوری شده به روش پرسشنامه، 93 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی در ایران برای شروع و توسعه کسب‌وکار خود از روش سرمایه‌گذاری شخصی بهره برده‌اند. روش‌های جمع‌سپاری مالی، سرمایه‌گذاری شتاب‌دهنده‌ها و بخش‌های خصوصی و سرمایه‌گذاری دولتی به ترتیب 4، 3 و 3 درصد بوده است.

78 درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی برای فروش و ارائه خدمات، علاوه‌بر وب‌سایت از شبکه‌های اجتماعی نیز استفاده می‌کنند. میزان استفاده آن‌ها از پیامرسان‌ها و اپلیکیشن موبایل (علاوه‌بر وب‌سایت) به ترتیب 34 و 28 درصد بوده است. سهم هر یک از روش‌های فروش کالا و ارائه خدمات به صورت زیر است. 

شرکت‌های تجارت الکترونیک در ایران برای ارسال و تحویل کالاهای خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که سهم شرکت پست ج.ا از بازار حمل‌ونقل کالا 77 درصد بوده است. شرکت‌های باربری بین شهری (30 درصد)، سیستم توزیع خود شرکت‌ها (28 درصد) و شرکت‌های پست خصوصی (26 درصد) در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

پراکندگی جغرافیایی واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد در سال 1399 در نمودار زیر قابل مشاهده است.

با درنظر گرفتن آمار ارائه شده می‌توان گفت اگرچه تجارت الکترونیک در ایران به طور کلی در مسیر رشد قرار دارد اما همچنان موانعی از قبیل نوسانات اقتصادی، محدودیت‌های متعدد، سیاست‌گذاری‌های نادرست و عدم آموزش و اطلاع‌رسانی کافی به عموم مردم، حوزه تجارت الکترونیک را با چالش‌های مختلفی مواجه کرده است.

آینده تجارت الکترونیک

صنعت تجارت الکترونیک هیچ‌گاه مانند امروز از این میزان فرصت و رقابت برخوردار نبوده است. سودهای زودگذر سرمایه‌گذاری در تبلیغات موجب شده برندها توجه بیشتری بر رضایت و وفاداری مشتریان داشته باشند. «اعتماد» عنصر کلیدی آینده تجارت الکترونیک است. برندها باید شفاف، خاص و همیشه در دسترس مشتریان باشند. به‌خصوص در جایی که مشتریان بیشترین وقت خود را می‌گذرانند: شبکه‌های اجتماعی. تجارت الکترونیک اجتماعی یکی از حوزه‌های پرطرفدار تجارت الکترونیک در آینده خواهد بود. شرکت‌های «فروش مستقیم به مصرف‌کننده» (D2C) نیز در حال سرمایه‌گذاری در بسترهای آنلاین هستند تا بتوانند برند خود را در جریان زندگی روزمره مصرف‌کنندگان احتمالی قرار دهند. این روش می‌تواند به آن‌ها کمک کند که راحت‌تر با هزینه‌های کمرشکن تبلیغات مقابله کنند. امروزه پیشرفت فناوری و رشد مارکت پلیس‌ها، خرید و فروش آنلاین را ساده‌تر کرده است. بنابر تحقیقات انجام شده، انتظار می‌رود صنعت تجارت الکترونیک طی سال‌های 2021 و 2025 رشد 11 تریلیون دلاری داشته باشد. همه‌گیری ویروس کرونا موجب شده تا کسب‌وکارهای بیشتری به فعالیت آنلاین روی بیاورند. امروزه چیزی در حدود 12 الی 24 میلیون وب‌سایت تجارت الکترونیک در سراسر جهان فعال هستند. این به معنای رقابت کسب‌وکارها در کسب مشتری است. در نتیجه هزینه تبلیغات آنلاین افزایش یافته و اثرگذاری آن نیز کمتر می‌شود. در چنین شرایطی اهمیت برندسازی و جذب مشتری برای کسب‌وکارها بیش‌ازپیش روشن شده است.